Page 35 - Palliative care

34 การดูแลผู้ป่วยระยะสุ ดท้ายแบบประคั บประคอง
• ไตรลั กษณ์ อันได้แก่ อนิจจัง (ความไม่เที่ยงแท้แน่นอน) ทุกขัง (ความทุกข์)
อนัตตา (ความไม่ใช่ ตัวไม่ใช่ ตน) อันเป็นลักษณะของสรรพสิ่งในโลก
• กฎแห่ งกรรม อันได้แก่ ระบบความเชื่อที่ว่า การกระทำใดๆ ก็ตาม ล้วนมี
ผลสื บเนื่องทั้งสิ้น ไม่ ว่ากรรมฝ่ ายดีหรือฝ่ายชั่ว
• มงคลสู ตร อันได้แก่ หลักคำสอนของพระพุทธเจ้า เป็นเรื่ องของคุณธรรมที่
นำไปสู่ความเจริญก้าวหน้า
โดยหลั กธรรมเหล่านี้สามารถนำมาประยุกต์ ใช้ในการดูแลผู้ ป่วยระยะสุดท้ายได้
ดี โดยเฉพาะการเปลี่ยนสภาพที่อยู่รอบตัวผู้ป่วยให้เป็นมงคล เช่น การพยายามทำความหวัง
ความปรารถนาต่างๆ ของผู้ ป่วยที่ เป็นสิ่งดี งามให้ สำเร็จก่อนที่ จะเสียชี วิต หรือการให้
ผู้ป่วยได้อโหสิ กรรม คืนดีกับญาติที่เคยโกรธเคืองกัน หรือการเป็นกัลยาณมิตรที่ ดีแก่ผู้ป่ วย
โดยการเฝ้ าดูแลให้ ผู้ป่ วยมีความสุ ข สบายกาย สบายใจ รวมทั้งการช่ วยให้ผู้ป่ วยได้
ทำความเข้ าใจถึงกฎของธรรมชาติ การเกิด แก่ เจ็บ ตาย เป็นต้น
แนวคิดการดูแลผู้ ป่วยวิถีพุทธ
แม้ว่าในศาสนาพุทธแบบเถรวาท จะไม่ มีพิ ธีกรรมอะไรเป็นพิเศษ แต่มีผู้สรุ ป
แนวคิดในการดู แลผู้ป่วยตามวิถีพุ ทธ11 ไว้ว่า มี วิธีการคือ
1. การดูแลสุขภาพกาย โดยเน้นเรื่องปัจจัยที่ จำเป็นพื้นฐาน คือ อาหาร ยา
เสื้ อผ้าเครื่องนุ่งห่ม และที่พั กอาศัย ให้มีความสะอาด สงบ เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วย
อีกทั้งดูแลการใช้ตา หู จมูก ลิ้น และกาย อย่างระมัดระวัง และให้เป็นไปในทางกุศล
2. การดู แลในมิติทางศีล คือ มีความสัมพันธ์ที่ดี เกื้อกูล เห็นอกเห็นใจ เข้าใจต่อ
กันระหว่างผู้ป่วย ญาติ และผู้ดูแล ซึ่งความสัมพั นธ์ที่ดีจะส่งผลต่อกำลังใจที่ดีของผู้ป่วย
3. การดู แลในมิติทางจิ ตใจ โดยส่ งเสริมให้ ผู้ป่วยมี สภาวะจิ ตที่ เข้มแข็ ง มี
คุณธรรม มีสุขภาพจิตที่ดี ไม่เครี ยด มีความสงบ ซึ่งอาจทำได้โดยการทำสมาธิ ระลึกถึง
พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ และคุณงามความดี ที่ได้กระทำมา
4. การดูแลในมิติทางปั ญญา เช่น การรับฟังรายละเอี ยดการดูแลรั กษาจาก
แพทย์ แล้วใคร่ ครวญอย่างมีสติ เข้าใจชีวิตและอาการของโรคตามความเป็นจริง มีกำลังใจ
ที่ จะดูแลตนเองให้ดี
11 สุวภรณ์ แนวจำปา. (2554). การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายใกล้ตายเชิงพุทธบูรณาการ: วิทยานิพนธ์พุทธศาสตร
ดุษฎีบั ณฑิต มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ ราชวิทยาลัย, หน้า 71.